Kram

   Zespół wokalno-instrumentalny Kram powstał latem 1971 r. w Szczecinku. W skład grupy weszli: Ryszard Pokorski - gitara, lider; Roman Konigsmann - gitara basowa i Janusz Danik - perkusja, dotyczczas grający w lokalnych zespołach młodzieżowych. Formacja zadebiutowała 22 lipca na imprezie organizowanej przez władze miejskie. Wkrótce do zespołu dołączyła wokalistka Barbara Ostrowska (laureatka festiwali; kołobrzeskiego i zielonogórskieg). Grupa przygotowała kilka utworów i wystąpiła, z umiarkowanym powodzeniem, w ramach VIII Ogólnoplskiego Przeglądu Piosenkarzy i Zespołów Amatorskich w Jeleniej Górze.
  Jeszcze w 1971 r. skład zespołu powiększył się o dwóch muzyków: Stanisław "Saszka" Stankiewicz - gitara i Wojciech Nowak - śpiew, instrumenty perkusyjne. Grupa nawiązała współpracę z miejscowym poetą Zygmuntem Flisem, do którego tekstów powstało kilka piosenek zarejestrowanych na pierwszej sesji nagraniowej w studiach Radia Koszalin. Utwór "Zabita woda" zyskał ogólnoplska popularność (m. in. na liscie przebojów miesięcznika Non Stop). Zespół wystąpił na IV Przeglądzie Amatorskich Grup Muzycznych w Chodzieży. Grupa akompaniowała także młodszej siostrze Barbary, Małgorzacie Ostrowskiej, znanej później z zespołu Lombard.
  Wiosną 1972 r. R. Pokorski i R. Konigsmann zostają powołani do wojska, którą odbywają w miejscowej Orkiestrze Garnizonowej. Po kilku tygodniach wznawiają działalność zespołu Kram. Grupa zajmuje drugie miejsce podczas IX Ogólnopolskiego Przeglądu Piosenkarzy i Zespołów Amatorskich w Jeleniej Górze (za poznańską Maszyną Rytmiczną z Krzesimirem Dębskim w składzie). Na tej imprezie Kram wystąpił w składze: B. Ostrowska - śpiew; R. Pokorski - gitara; R. Konigsmannn - gitara basowa; W. Nowak - śpiew, instrumenty perkusyjne; S. Stankiewicz - gitara, śpiew; J. Danik - perkusja i M. Raplewicz - instrumenty perkusyjne. Wkrótce z grupy odchodzi J. Danik, którego na perkusji zastępuje W. Nowak.
  Wiosną 1973 r. Kram wystąpił na III Festiwalu Młodzieżowej Muzyki Współczesnej w Kaliszu (1-4 marca 1973 r.). Po festiwalu w skład zespołu wszedł Andrzej Wilkisz - pianino, instrumenty klawiszowe. Grupa zaprezentowała utwór "Zabita woda" na koncercie "Mikrofon i Ekran" podczas XI KFPP w Opolu (czerwiec 1973 r.). Pod koniec roku grupa działała w składzie: B. Ostrowska - śpiew; R. Pokorski - gitara; R. Konigsmannn - gitara basowa; W. Nowak - perkusja i A. Wilkisz - pianino, instrumenty klawiszowe.
  W 1974 r. formacja nawiązała współpracę z Estradą Koszalińską. Wkrótce grupę opuszcza B. Ostrowska, a do zespołu dochodzą: Zbigniew Brzeziński - gitara;  Stefan Gliszczyński - perkusja (na miejsce odbywającego służbę wojskową W. Nowaka) i Roman Karwiński (eks Pomorzanie) - śpiew. Zespół kocertował z węgierską Omegą oraz Homo Homini i grupą Niemen. Kram wystąpił w kilku programach TVP, m. in. w "Tele Echu" do którego powstała nowa wersja utworu "Zamówię Cię różą". Piosenka "Biała sowa, biała dama, biały kruk" zyskała sporą popularność i była obecna na radiowych listach przebojów.
  Na przełomie 1974/1975 r. z grupy odchodzi R. Karwiński. Wiosną 1975 r. zespół przechodzi pod opiekę Agencji Koncertowej PSJ w Warszawie, a nowym wokalistą formacji zostaje Wiesław Sołgała. W grudniu tego roku w studiu Polskich Nagrań Kram nagrywa materiał na płytę długogrającą. W nagraniach zespół uzupełnili: Janusz Lange, Bogumiła i Piotr Witomscy w chórkach i na instrumentach perkusyjnych, "Warszawskie smyczki" Marka Sewena i Włodzimierz Nahorny, który zagrał na saksofonie w utworach: "Zamówię Cię różą" i "Chwile przeczuć". W następnym roku grupa promuje płytę koncertami w całej Polsce, rozpoczynając trasę od występu w warszawskiej Hali "Gwardii". Jesienią tego roku grupą rozstaje się z W. Sołgałą, grając od tego czasu w kwartecie: R. Pokorski - gitara, śpiew; R. Konigsmannn - gitara basowa, śpiew; A. Wilkisz - pianino, instrumenty klawiszowe, śpiew i W. Nowak - perkusja, śpiew.
  W 1976 r. zespół odbył tournee z węgierskimi formacjami General i Piramis oraz SBB. Rok później nagrał płytę z General Girls. W latach 1976-1978 Kram uczestniczył w trzech "Musicoramach" i "Super-Arenie" oraz koncertował w ZSRR z wokalistą Stefanem Zachem. W 1979 roku zespół nagrał podkłady instrumentalne do piosenek Zacha, w tym największy przebój tego artysty "Pyłem księżycowym" do wiersza Konstantego Gałczyńskiego i muzyki R. Pokorskiego. Wkrótce po tym zespół opuścił jego lider - R. Pokorski.
  Od 1981 r. Kram kontynuował działalność w klubach NRD i RFN. Ryszard Pokorski w 1993 r. wydał solowo jako „Stop Band” kasetę „Góralka” (Elbo), pozostali muzycy występowali w klubach Niemiec i Skandynawii. W 1995 roku kwartet reaktywował się koncertując w Norwegii oraz nagrywając drugi w swojej karierze album, tym razem płytę CD „Kolory twarzy”, w której nagraniu poza muzykami Kramu udział wziął wokalista Tomaszk Ziubiński, będący jednocześnie autorem większości tekstów na tej płycie.
  Ostatni w dotychczasowej karierze zespołu koncert miał miejsce w rodzinnym Szczecinku z okazji wręczenia zespołowi Nagrody Miasta Szczecinka 2001 „Szczecinecki Gryf swoim dzieciom”.

NAGRANIA PŁYTOWE

LP SX 1078 Pronit
BIAŁA SOWA
Nasze Kung Fu / Tam gdzie Ty / twoje oddalenia / Chwilę przeczuć / Zaduma / Zabita woda / Deszczowy rok / Zamówię Cię różą / O przyjdź miłowanie / Radość snów / Biała sowa, biała dama, biały kruk
Nagrywano od października do listopada 1975 r.
Skład: R. Pokorski - gitara, śpiew; R. Konigsmann - gitara basowa, gitara, śpiew; A. Wiklisz - organy, pianino, syntezator, śpiew; W. Nowak - perkusja, śpiew oraz B. Witomska - śpiew; P. Witomski - śpiew; W. Sołgała - śpiew, instrumenty perkusyjne; J. Lange - instrumenty perkusyjne; W. Nahorny - saksofon altowy

SP S-60 Tonpress (1977)
Nem baj / Teli dal
Skład: R. Pokorski - gitara; R. Konigsmann - gitara basowa, gitara; A. Wiklisz - organy, pianino, syntezator; W. Nowak - perkusja i General Girls - śpiew

SP S-60 Tonpress (1977)
W rytmie funky / Zatańcz z nami tango funky
Skład: R. Pokorski - gitara, śpiew; R. Konigsmann - gitara basowa, gitara, śpiew; A. Wiklisz - organy, pianino, syntezator, śpiew; W. Nowak - perkusja, śpiew

PD R-0690 Tonpress (11.1975)
Nasze Kung Fu

PD R-0362-II Ruch (11.1975)
Biała sowa, biała dama, biały kruk

CD ANA CD 001 Ana Record (1998)
KOLORY TWARZY
 Kolory twarzy / Let's drive / Jesteś brzegiem moich ust / Jeśli mama powie... / Szalony szelest szmat / Jesteś moją Nel / Diabłoanielica / A to co mówisz Ty / Nocny spektakl / Biała sowa, biała dama, biały kruk / Jestem tylko ciałem / Zabita woda / Cichy płacz 
 Skład: T. Ziubiński, R. Pokorski , R. Konigsmann, A. Wilklisz,

NAGRANIA RADIOWE

1971:
Zamówię Cię różą; Zabita woda; Piosenka o gorzkiej gospodzie; Człowiekowi człowiek

1973:
Tam gdzie ty

1974:
Biała sowa, biała dama, biały kruk; Radość snów

1975:
Oczekiwanie; Wracaj nad morze; Światło twoich oczu

1979:
Życzę ci szerokiej drogi; Niczyje kwiaty; Rytmomania; Taka wielka ryba; Ale się nie martw

Źródła:
  http://kram.keys.pl/historia.html
 "Encyklopedia Polskiej Muzyki Rockowej - ROCN 'N' ROLL 1959-1973" - autorzy: Jan Kawecki, Janusz Sadłowski,  Marek Ćwikła, Wojciech Zając
 http://pl.wikipedia.org/wiki/XI_Krajowy_Festiwal_Piosenki_Polskiej_w_Opolu
  http://pl.wikipedia.org/wiki/Kram_(zesp%C3%B3%C5%82_muzyczny)

Korekta biogramu: 16.01.2015 r.

PS.


1. Warto zajrzec na stronę zespołu - jest tam dokładna biografia zespołu, niestety, nie doprowadzona do końca , dyskografia i możliwość wysłuchania fragmentów utworów. Jesliby wszystkie zespoły miały takie strony, to ten mój  blog byłby niepotrzebny. A, niestety, tak nie jest. I próbuję jakoś opisać działalność wykonawców bigbitowych, żeby choć w małym procencie ją utrwalić. Wszelka pomoc bardzo mile widziana!